महाराष्ट्र राज्यातील शेतकरी हा सैंधव संकटात सापडला आहे. कधी अवकाळी तर कधी अतिवृष्टी, कधी गारपिट आणि कर्ज बाजारी मुळे महाराष्ट्रातील शेतकरी संकटात सापडला आहे.
त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या डोक्यावर झालेले कर्ज आणि आर्थिक परिस्थितीला कंटाळून अनेक शेतकऱ्यांचे पाऊल आत्महत्या कडे उचलत असल्याचे समोर येत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांची आत्महत्या रोखण्यासाठी मराठवाडा विभागाचे विभागीय आयुक्त सुनील केंद्रेकर यांनी आठवी जिल्ह्यात एक सर्व केला आहे. ज्यात 5 लाख शेतकरी कुटुंबाचे 12 टप्प्यात आणि 104 प्रश्न तयार करून हा सर्वे तयार करण्यात आलेला आहे. शेतकरी आत्महत्या रोखण्यासाठी खरीप आणि रब्बी हंगामाच्या पेरणी साठी प्रती एकर 10 हजार रुपये दिल्यास आत्महत्या रोखता येऊ शकते असे सुनील केंद्रेकर साहेब म्हणाले. याबाबतचं सरकारला अहवाल देणार असल्याची माहिती केंद्रेकर यांनी दिली आहे.
हेही वाचा- मान्सून 2023 यंदा कसा राहील- हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख
यात आत्महत्या करण्याच्या विचारात असलेला शेतकऱ्यांची वेगळी यादी तयार करण्यात आली. याबाबत बोलताना केंद्रेकर म्हणाले की, सध्या शेतकऱ्यांची परिस्थिती खूप वाईट आहे. त्यामुळे त्यांना दिलासा देण्यासाठी आणि आत्महत्या रोखण्यासाठी आम्ही एक सर्वे केला आहे. पण शेतकरी आत्महत्या करण्याचे महत्त्वाचे कारण परिस्थितीच आहे. त्यामुळे पेरणीच्या वेळी 10 हजार रुपये प्रति एकर दिल्यास शेतकरी आत्महत्या रक्त येऊ शकते असे सुनील केंद्रेकर साहेब म्हणाले. विशेष म्हणजे सरकारकडे अशी तक्रार करणारे केंद्रेकर पहिलेच अधिकारी आहेत.
सर्व्हेमधील प्रश्न कोणते?
•शेतकऱ्यांची प्राथमिक माहिती
•शेतकऱ्याचे नाव, पत्ता, शिक्षण, रोजगाराची माहिती, सात बारावर बोजा आहे का?
शेतकऱ्यांची कौटुंबिक माहिती:
•कौटुंबिक माहिती, कुटुंबात विवाहयोग्य मुली आहेत का?
•विवाह आर्थिक अडचण आहे का?
•कर्जामुळे कौटुंबिक कलह आहे का?
•व्यसन आहे का?
•घरात बेरोजगारांची संख्या
घरगुती सुविधा माहिती:
•स्वतःचं घर आहे का?
•शासकीय योजनेमधून घर मिळाले आहे का?
•घरासाठी कर्ज काढले आहे का?
•वीज, गॅस, नळ शौचालय आहे का?
सामाजिक सहभाग विषयी माहिती:
•कुटुंबातील कोणी ग्रामपंचायत सदस्य, सोसायटी, इतर स्वराज्य संस्था सदस्य आहेत का?
•कुटुंबातील कोणी बचतगट सदस्य आहे का?
•धार्मिक कार्यक्रम आवड आहे का?
योजना लाभ विषयक माहिती:
•पिवळे रेशन कार्ड धारक कुटुंब आहे का?,
•नरेगा जॉब कार्ड आहे का?,
•जनधन योजना बँक खाते आहे का?,
आरोग्य पोषण आणि शिक्षण विषयक माहिती:
•सद्यस्थितीतील कर्जाविषयक माहिती:
•राष्ट्रीय बँक कर्ज आहे का? असल्यास तपशील
•सहकारी बँक कर्ज आहे का?
•वित्तीय संस्थेचं कर्ज आहे का?
•खाजगी सावरकर कर्ज आहे का? असल्यास तपशील
•कर्ज माफी मिळाली आहे का?
कौटुंबिक उपजीविकेविषयक माहिती:
•एकूण शेतजमीन माहिती
•कोरडवाहू/जिरायत शेतीची माहिती
•बागायत शेतजमीन माहिती
•शेतजमीन पाणी स्त्रोत
•शेतात वीज जोडणी आहे काय?
•वीज बिल थकीत आहे का? असल्यास तपशील
मागील एक वर्षातील पीक व उत्पादन:
•खरीप, रब्बी,उन्हाळी,फळबाग, चारा पिके, बांधावरील झाडे यांची माहिती
कृषी योजनाविषयक माहिती:
•पाण्याचा स्त्रोत, पाईपलाईन, ठिबक, इत्यादी उपलब्ध आहे का?
•कोरडवाहू असल्यास मनेरगा अंतर्गत विहिरीची आवश्यकता आहे का?
•शेततळ्याची आवश्यकता आहे काय?
•कृषी खात्याच्या योजनेचा लाभ घेतलेला आहे काय? असल्यास तपशील
•पीक विमा योजना लाभ घेतला आहे काय? असल्यास तपशील
•शेती संबधी कोणत्या मदतीची गरज आहे? असल्यास तपशील
पशुधन विषयक बाबी:
•पशुधन आहे का? असल्यास त्यांचे तपशील,
•पशुधन विमा घेतला असल्यास माहिती
स्थलांतर विषयक माहिती:
•कुटुंबातील कोणत्या सदस्याने स्थलांतर केले आहे का?, असल्यास तपशील
व्यक्तीमधील ताण-नैराश्य ओळखण्यासाठी प्रश्नावली:
•नेहमी जास्त काळ उदास वाटते का? असल्यास तपशील
•जास्तीत जास्त गोष्टीमध्ये आनंद किंवा रस वाटत नाही का?
•बराच वेळ थकवा जाणवतो का?
•झोप लागत नाही का?
•भूक कमी किंवा जास्त लागते,
•खूप अस्वस्थ वाटते का?
•अति झोप लागते का?
स्वतः बद्दल तीव्र नाराजी इत्यादी.


0 Comments